Høgtider

Jødedommen

Høgtidene til jødane kan vi dele inn i to ulike grupper. Den første hovudtypen er høgtider til minne om historiske hendingar, det er når Gud grip inn i historia til jødane og hjelper dei. Jødane feirer dette til minne om kva som hende. Pesack er den jødiske påska, då jødane flykta frå Egypt under leiing av Moses. Shavout, vert også kalla vekefesten, er ei feiring til minne om då israelittane tok imot Toraen på Sinaifjellet. Sukkot feirar jødane til minne om vandringa i ørkenen etter flykta frå Egypt. Hanukka er lysfesten og blir feira til minne om innviinga av det andre tempelet. Purim er det jødiske karnevalet og blir feira til minne om Ester som hjelpete til med å redde jødane i Persia.
I den andre hovudtypen konsentrerer ein seg om å feire Gud som skapar og oppretthaldar av naturen. Sabbaten er den viktigaste heilagdagen til jødane og skal minne om skapinga. Dette er noko som heile familien gjer ilag, dei koser seg med god mat og går i gudstenester som er knytte til dagen.  Rosh hashana er nyttår og blir feira til minne om den gongen Gud skapte det første mennesket.



.
Dette er eit bukkehorn som jødane blåser i under nyttår
og andre høgtider.

Islam

Det er særlig to høgtider som blir feira av muslimar. Det er id al-fitr, festen som bryt fasta og id al-adha, offerfesten. Id al-fitr blir feira når fastemånaden ramadan er over. Ramadan er ein periode der muslimane faster frå soloppgang til soloppgang. Dei feirer det til minne om koranen, då den vart openberra av Muhammed. Dei markerer og at dei har greidd fasta. Rundt denne festen samlar familien seg, dei har mykje god mat og gir kvarandre gåver. Dei gir og spesielle gaver til dei fattige. Det er vanleg at det er mange som ønsker å gå i moskeen denne dagen. Dei slakter og eit dyr, til minne som Abraham som ofra ein bukk i staden for sonen sin.




Dette er eit Id-måltid.


Hinduismen

Denne religionen har mange fester og høgtider. Tradisjonane varierer mykje frå kvar personane bur i landet og kvar dei er frå. I Navarathi er det Gudinna som blir feira. Dei feirar dei guddomelege eigenskapane ho har. Festen varer i ni dagar og ni netter, og er i oktober. I nord feirar ein til dømes ved å oppføre skodespelom korleis Gudinna hjelpte Rama i å vinne over demonkongen Ravana. Og i sør feirar dei Krishnas siger, her har Gudinna Lakshmi ei viktig rolle. Divali blir feira i månadsskiftet oktober/november. Nord og Sør feirar ulikt (ovanfor). Denne festen er ein fest som hinduane ser fram til med stor glede. Holi vert feira i februar/mars ved fullmåne. Fleire stadar feirar ein Krishnas leik med gjetarjentene, dei leikar ved å sprute farga vatn på kvarandre.

Dette er ei menneskepyramide under gåkolastjmi, 

som markerer fødselsdagen til Krisjna.

Dette er holi-feiring.








Buddhismen

Heilagdagane i buddhismen er knytte til månefasane. Den viktigaste dagen er fullmånedagen, men nymånedagen og halvmånedagen er og viktige og heilage dagar. På desse heilage dagane reiser mange buddhistar for å be i tempel. Dei mediterer, lyttar til preiker og opplesing av heilage tekstar. Vesak er på fullmånedagen i mai, og er den viktigaste høtida. Her feirar dei Buddha og hans fødsel. I thervada-buddhismen feirer ein både Buddhas førsel, oppvakninga og død på denne dagen. Tradisjonane for denne feiringa varierer frå land til land. Men det er noko som er felles : Lekfolk reiser rundt å besøker templa og ofrar til statuar, og i andre land trekker dei buddhastatuar rundt på vogner. Ei anna høgtid er i theravada - buddhismen, og den er knytt til avsluttninga på regntida, juni til september.

Ein tekst om thervada.

Ei lampe som høyrer heime på alteret saman med andre
gjenstandar - særlig i forbindelse med høgtider som Vesak.

KJELDER :

Tekst : Under same himmel
Bilde for jødedommen
Bilde for islam
Bilde nr. 1 for hinduismen
Bilde nr. 2 for hinduismen
Bilde for buddhismen.

Ritualer i samband med bøn

I denne bloggposten skal vi sjå nærare på noko av det viktigaste i alle dei store verdsreligionane, nemleg bøn. I dei fleste religionar, reknar ein bøn som den einaste måten å kommunisere med Gud, som ein kanal. Bøna vert og utøvd på forskjellige måtar frå religion til religion, og i denne bloggposten vil eg fokusere på særprega ved kvar einskild religion (dei fem store) når det kjem til utøvelse av bøneritualer.


Kristendommen


I kristendommen er bøn ein viktig del av gudstjenestene i kyrkja. Under gudstjenester utøver kristne felles bøner, ofte med presten som leiar for desse. Då kyrkja er Guds hus, opplever mange kyrkja som ein stad der ein får ekstra sterk kontakt med Gud. Bøna "Fader Vår" og Den Apostolske Truvedkjenninga er spesiellt viktige i kristendommen, og derfor ofte nytta i kyrkja som fellesbøn.

Mange kristne vel å falde hendene under bøn.

Eit anna viktig prinsipp i kristendommen er at bøna skal vere personleg, og sådan meir direkte. Derfor finnes det mange forskjellige tradisjonar knytte til bøna. Utøvelsen avhenge ofte av kva kristent samfunn ein tilhøyrer. Nokon kan for eksempel be ei bøn på veg til jobben om morgonen, eller ved senga på kvelden, medan andre føler dei må ha ein meir spesiell "setting", som f.eks. kyrkja. Eit grunnprinsipp i kristendommen er at den treeinige Gud kan høyre oss uansett kvar vi er, berre vi vender oss mot han og trur.

Islam


I islam skiller ein tydleg mellom to former for bøn: den rituelle, "Salah" - og den personlege, "Du'a". På mange måtar liknar dette kristendommen, men innan islam foregår det heile under strengare former. Salah, som er den rituelle bøna, er ein av dei fem søylene, og er dermed ei religiøs plikt. Muslimar skal be fem gongar dagleg (sunni-islam fem gongar, sjia-islam fem bøner på tre "økter"), og undervegs skal ein vere vend mot Mekka. Bønene kan verte bedne kvar som helst, men staden må vere rein, og derfor er bøneteppe vanleg blant muslimar. Det er også fleire andre strenge ritual knytte til den rituelle bøna, som f.eks. faste bønetekstar.

Muslimar i bøn på bøneteppet.

Også til den personlege, frivillige bøna er det knytt ein heil del viktig ritualer, men denne bøna er ingen direkte bodskap til Gud.

Jødedommen


Bøn er ein viktig del av kvardagen til mange jødar. Under bøna vender jødane eg direkte til Gud, og har kun Gud i tankane. Bøna kan utøvast både aleine og i eit fellesskap, f.eks. under gudstjeneste. Under gudstjenesta må det vere minst ti vaksne menn til stades.

Det heiter seg i jødedommen at bønene ikkje skal bli dagleg rutine, men at dei skal vere åpne og ærlege. Dette prinsippet vert tolka forskjellig, alt etter kva religiøs retning ein tilhøyrer. I ortodoks jødedom er ein fastlagde å be tre gongar dagleg, ofte om morgonen, ettermiddagen og kvelden. Desse bønene treng ikkje verte utført i synagoga, men ein må ha andletet vendt mot Jerusalem. Det er også andre viktig ritual knytte til bøna.

Siddur, bønnesjal, menoraen og ein kippa - alle viktige i samband med bøn.

I jødedommen er dei viktigaste bønene samla i ei bønebok, Siddur. Den aller heilagste av bønene i Siddur er "Amida", som inneheld heile 19 velsigningar.

Hinduismen


Også når det kjem til bøn, representerar hinduismen eit stort mangfald. I alt reknar (LÆREBOKA) vi med at hinduane har fire klare former for bøn. Ei form finn vi i samband med ulike hinduistiske ritualer. Ved sånne tilfeller, er det presten som har ansvaret for å sitere bønene, som vert henta frå Veda (dei eldste heilage tekstane). Desse tekstane er på sanskrit.

Djup konsentrasjon under hinduistisk bøn.

Ei anna form for bøn er mantra. Eit mantra er eit ord, uttrykk, eller setning. Mantraet skal framførast med eit klart sinn, og ein skal kun ha guden sin i tankane. Det mest kjende mantraet er "om" (aum). Dette vert rekna som "den opphavlege lyden" som fylte verda under skapinga. Gayatra-mantraet, som er noko meir omfattande, er eit anna kjend mantra. Hinduar kan og ha eigne mantra, overlevert frå guruen dei følgjer.

Songane til diktarhelgenane vert rekna som ei tredje form for bøn. Denne forma vert brukt spesielt mykje under høgtider og ellers i tempelet. Desse songane er retta mot ein spesiell gud, og dei ulike retningane har sine eigne songar til sin hovudgud.

Den siste forma for bøn er dei vanlege, personlege bønene, som dei vi kjenner på vår eigen kultur. Det kan foreksempel vere ei bøn til hovudguden din om at det skal gå deg godt.    - Mange hinduar bed, i tillegg til desse, faste morgon og kveldsbøner. Desse minner mest om personlege bøner.

Buddhismen

Munk i djup konsentrasjon under meditasjon.

I utgangspunktet er ikkje bøn noko tema i buddhismen i det heile, då dei ikkje har noko gud å tilbe. Mange ber likevel til buddhaer og bodhisattvaer (som vi var inne på tidlegare), men det vert meir ei resitering av setningar og viktig ord, enn det vert ei bøn.

I buddhismen er meditasjon eit av dei aller viktigaste rituala i seg sjølv. Meditasjon går enkelt og greit ut på å lære seg sjølv å kjenne, og å føle på sine indre følelsar i sinnet. Får å få dette til, er avslapping, konsentrasjon og erfaring viktig. Ein som mediterar sit ofte med rak rygg og beina i kross, for å slappe av ordentleg. Den mediterande let tankar straume gjennom hovudet, utan å feste dei til minnet. Dette krev erfaring og øving, og mange vel å fokusere på pusten, for ikkje å verte distrahert av omgjevnadane.






Kjelder: 


Tekst: Rle - Under Same Himmel 3
http://snl.no/b%C3%B8nn
http://snl.no/b%C3%B8nn/b%C3%B8nn_i_kristendommen
http://snl.no/b%C3%B8nn/b%C3%B8nn_i_islam
http://home.online.no/~li-ree/islam/fem_ganger_daglig.htm
http://snl.no/b%C3%B8nn/b%C3%B8nn_i_j%C3%B8dedommen
http://no.wikipedia.org/wiki/J%C3%B8dedom
http://www.propaganda.net/skoleside/?stil=10040
http://no.wikipedia.org/wiki/Buddhisme
http://snl.no/b%C3%B8nn/b%C3%B8nn_i_hinduismen


Bilete: http://www.effektweb.com/bonn.php
http://depesjer.no/kategorier/nasjoner/pakistan/selvmordsangrep_er_u_islamsk
http://bjornolav.blogspot.com/2008/01/siddur-den-jdiske-bnneboken.html
http://natgeotv.com/no/photo-of-the-day/2012/januar/22
http://buddhismen.wikispaces.com/Meditasjon